เคยรู้สึกไหมว่า เพิ่งอ่านหนังสือไปเมื่อวาน แต่วันนี้กลับจำอะไรไม่ได้เลย? 😵💫 ไม่ใช่แค่คุณคนเดียวที่เป็นแบบนี้นะ! จริง ๆ แล้ว สมองของเรามีแนวโน้มจะลืมข้อมูลใหม่ ๆ อย่างรวดเร็ว ซึ่งถูกอธิบายโดย "กราฟการลืม" (Forgetting Curve) ของ Hermann Ebbinghaus นักจิตวิทยาชาวเยอรมันที่ศึกษาความจำของมนุษย์
Ebbinghaus พบว่า หลังจากที่เราเรียนรู้สิ่งใหม่ ถ้าไม่ทบทวนเลย เราจะลืมข้อมูลไปอย่างรวดเร็ว โดยมีรูปแบบดังนี้:
⏳ หลัง 20 นาที → ลืมไปประมาณ 40%
⏳ หลัง 1 ชั่วโมง → ลืมไปมากกว่า 50%
⏳ หลัง 1 วัน → เหลือแค่ประมาณ 30%
⏳ หลัง 1 สัปดาห์ → เหลือเพียง 20% หรืออาจน้อยกว่านั้น
หมายความว่า ถ้าเรียนแล้วไม่รีบทบทวน สมองของเราจะลืมข้อมูลไปอย่างรวดเร็ว!
📌 ทำไมต้องรีบทบทวน?
หลังจากที่เราเรียนรู้สิ่งใหม่ สมองจะสร้างเครือข่ายความจำขึ้นมา โดยมีส่วนสำคัญที่เรียกว่า Dendrite Spine 🧩 ซึ่งเป็นเหมือน "แขนเล็ก ๆ" ที่ช่วยให้เซลล์สมองเชื่อมต่อกันแข็งแรงขึ้น
✨ จุดสำคัญคือ Dendrite Spine จะเติบโตขึ้นระหว่างที่เราหลับ! ✨
แต่ถ้าเราไม่รีบทบทวน เครือข่ายความจำเหล่านี้อาจอ่อนแอและหายไปได้ เหมือนกับถนนที่สร้างไม่เสร็จและถูกลืมไป
อย่าพลาดโอกาสทอง! ⏳
ถ้าเราปล่อยทิ้งเนื้อหาที่เรียนไปหลายวันโดยไม่ทบทวน Dendrite Spine ที่ยังไม่แข็งแรงก็จะค่อยๆ หดหายไป ทำให้เราลืมเนื้อหาที่เรียนไปในที่สุด เหมือนกับต้นไม้ที่เราปลูกไว้ ถ้าเราไม่รดน้ำดูแล มันก็จะเหี่ยวเฉาตายไป
จำไว้ว่า.....สมองเรารักการทบทวนแบบกระจัดกระจาย (Spaced Repetition) มากกว่าการอัดแน่นทีเดียว
Spaced Repetition คือวิธีการทบทวนที่กระจายช่วงเวลาการทบทวนออกไปเรื่อยๆ โดยเว้นระยะห่างระหว่างการทบทวนแต่ละครั้งให้ยาวขึ้นเรื่อยๆ แทนที่จะทบทวนแบบต่อเนื่องในคราวเดียว
เพราะเมื่อเราเรียนรู้อะไรใหม่ๆ ความจำของเราจะเริ่มเสื่อมถอยตามเส้นโค้งการลืม (Forgetting Curve) ที่ Hermann Ebbinghaus ค้นพบ โดยเริ่มลืมเร็วมากในช่วงแรก แล้วค่อยๆ ช้าลง
เมื่อเราทบทวนในจังหวะเวลาที่เหมาะสม (ก่อนที่จะลืมมากเกินไป) จะเกิด 2 สิ่งสำคัญ:
เส้นโค้งการลืมจะถูก "รีเซ็ต" กลับไปเริ่มต้นใหม่
ความชันของเส้นโค้งจะลดลง (เราจะลืมช้าลงกว่าเดิม)
ทำให้การทบทวนเป็น Active: ไม่ใช่แค่อ่านซ้ำ แต่ให้ทดสอบตัวเองด้วยคำถาม หรือพยายามอธิบายคอนเซปต์ด้วยคำพูดของตัวเอง
ปรับระยะห่างตามความยาก: เนื้อหาที่ยากควรทบทวนบ่อยกว่า เนื้อหาที่ง่ายสามารถยืดระยะห่างได้
ใช้เวลาทบทวนแต่ละครั้งไม่นานมาก: การทบทวนสั้นๆ หลายๆ ครั้งดีกว่าการทบทวนนานๆ ครั้งเดียว
ทบทวนก่อนนอน: การทบทวนก่อนนอนจะช่วยให้สมองประมวลผลข้อมูลระหว่างการนอนหลับได้ดี